МАКЕДОНЦИТЕ ВО БУГАРИЈА

• Во втората половина од XIV век, Македонија потпадна под турско ропство коешто траеше до 1912 година, кога во Првата балканска војна, балканските сојузници ја победија Турција и ја натераа да се повлече од овие простори. Пред таа војна Македонија беше цела и неподелена во рамките на турското царство. Новите господари по војната ја поделија меѓу себе

   

Тогаш под Бугарија потпаднаа Македонците од Одринско, Македонците- помаци, пиринците и приморците. Окупацијата на Македонија била озаконета на Конференцијата во Букурешт, во 1913 година, кога Бугарија морала да им отстапи некои делови од земјата коишто порано ги окупирала. По Конференцијата во Париз во 1919 година, таа морала да и ја отстапи и Струмица на Југославија. Но, и покрај сите овие отстапки и денес, по толку изминати години, во таа држава се уште има голем дел од македонската земја но, има многу Македонци коишто живеат таму под нејзина власт. Се претпоставува дека денес во Бугарија има околу 3.000.000 граѓани од македонско потекло. Точната бројка никој не ја знае зашто во последните пописи на Македонците не им било дозволено да се изјаснуваат за својата национална припадност. Во пописите од 1946 и 1956 година, тамошната власт го признала постоењето на Македонци на својата територија, само во Пиринска Македонија. Освен во својот роден крај, многу Македонци живеат и во други делови на државата, но најмногу ги има во градовите. Најбројни се во Софија каде што живеат повеќе од 500.000 граѓани од македонско потекло. Освен автохтони Македонци, во Бугарија има и многу доселеници од другите делови на земјата коишто бегале од теророт што над нив го спроведувале Грција и Србија (Југославија). Некои од нив се доселиле по потпишувањето на договорот меѓу Грција и Бугарија во 1924 година. Тогаш во етничкото чистење што го спроведуваше Грција во Егејска Македонија, илјадници Македонци се истерани од своите родни огништа. И во педесетите години имало етничко чистење во Егејска Македонија, но тогаш бројот на истераните бил помал. Нив, бугарската власт ги пречекувала со паролата дека тие се "браќа Бугари", што е во склад со стогодишната големодржавна теорија дека македонскиот народ не само што не постои, туку е дел на бугарскиот народ. Не треба да се заборави и вековното дејство на врховистите. Во Бугарија и денес има политичари кои не можат да се одлепат од стариот шовинизам. Тие треба само да ги прочитаат искажувањата на некои официјални личности, почнувајќи од нивните кнезови и кралеви, документите што се излезени од нивниот парламент, резултатите од пописите во 1946 и 1956 год., изјавите на нивни јавни личности, до искажувањата на обичните граѓани. Има многу напишани факти коишто зборуваат за постоењето на Македонците во таа држава. Во март 1878 година, Русија и Турција, во Сан Стефано, потпишаа Мировен договор со кој било создадено Кнежевството Бугарија коешто требало да се простира и на териториите на Србија, Албанија и Македонија. Овој Договор имал кус век. Неколку месеци потоа, големите сили на Конференцијата во Берлин, склучиле нов договор со кој Кнежевството територијално било намалено. И покрај с#, сонот за голема санстефанска Бугарија се уште тлее во главите на некои бугарски политичари. Тоа била и причината Бугарија да влезе во воени авантури коишто биле многу штетни за неа.

Положбата на Македонците коишто живеат во Бугарија е многу тешка. Во нивните краишта не се инвестирало во стопанството, а се знае зошто. Тие целиот живот се изложени на притисок за да се бугаризираат.

Исклучок е кусиот период, веднаш по Втората светска војна, кога на чело на, државата беше Македонецот Георги Димитров, кој создаде културна автономија во Пиринска Македонија. Иако само за Пиринците, а не и за другите многу побројни Македонци, плодовите на културната автономија ќе останат како спомен и пример оти такво нешто нема да доживеат и Македонците под власта на другите господари. Парадокс и вистина, полна со факти, е дека Македонците во Бугарија ги загубија своите права и слободи, иако Меѓународното јавно право тоа не го дозволува, но тоа го дозволува државниот шовинизам. Борбата против него е тешка оти се покрива со интегритетот на државата. Во следните години започнал засилен терор над македонските патриоти. Немало затвор во државата, во кој не чмаеле осудени и неосудени Македонци, а никогаш не треба да се заборават убиените борци за македонското дело.

Во раните деведесетти години од веков, едноумието во Бугарија е отфрлено. Македонците коишто живеат таму, поверуваа оти демократските правила, придобивки и слободи важат и за нив. Тие ја создадоа партијата ОМО "Илинден" чија цел беше економски развој и борбата за човекови права и слободи. За жал, нејзината дејност набрзо беше запрена. Валканите игри на новите демократи, задоени од стариот шовинизам, излегоа на виделина. Но, Македонците, такви какви што се, не потклекнаа, туку напротив, тие с# уште поупорни, поборбени и по долго време на борба за своите права и слободи, успеаја во тоа нивната партија да биде регистрирана. Навистина, во тоа многу помогна, со својата пресуда, Судот за човекови права при Советот на Европа кому претходно многу му помогнале активистите на ОМО "Илинден" со многу податоци.

Во поново време односите меѓу Република Бугарија и Република Македонија значително се подобрени, а тоа создава убава можност за подобрувањето на положбата на Македонците во Бугарија. Македонската Влада има уставно право и должност (чл. 49) да им помогне, а можеби и бугарската ќе сака да се покаже пред Европа, со подобар однос кон своите граѓани со македонско потекло. Што ќе биде, ќе покаже времето.